Forbes Global 2000-ի հրապարակային վաճառվող ընկերությունների ցուցակում ընդգրկված ընկերությունների միայն մեկ երրորդն ունի զուտ զրոյական արտանետումների թիրախներ, և այդ խոստումների գրեթե երկու երրորդը շատ չի համապատասխանում անհրաժեշտ մանրամասներին, ինչը խոշոր կորպորացիաներին բաց է թողնում կանաչ լվացման մեղադրանքների համար, ասվում է նոր զեկույցում:
Ազգերի, տարածաշրջանների և կորպորացիաների կողմից կլիմայական խոստումների վերաբերյալ իր վերջին գնահատման մեջ ասվում է Net Zero Tracker-ի համագործակցություն նշել է տարեցտարի մեծ աճ այն երկրների, քաղաքների և ընկերությունների թվի մեջ, որոնք խոստումներ են տվել կրճատել իրենց ջերմոցային գազերի արտանետումները: Բայց ավելի խորը նայելով՝ հետազոտողները գտան այդ խոստումների հիմնական թերությունները, օրինակ՝ դեպքերի գրեթե կեսում կորպորացիաները պարզապես հայտարարել էին իրենց արտանետումները զուտ զրոյի հասցնելու մտադրության մասին՝ առանց բացատրելու, թե ինչպես:
«Ի տարբերություն երկրի մակարդակով զուտ զրոյական թիրախների գրեթե համընդհանուր լուսաբանման, ոչ պետական դերակատարների կողմից սահմանված թիրախների ծավալն ու կայունությունը տագնապալի թույլ է և ենթակա է աճող վերահսկողության, քանի որ աճում են ՄԱԿ-ի, ազգային և ՀԿ-ների կողմից ղեկավարվող հաշվետվողականության նախաձեռնությունները»:
Հատկանշական է, որ հետազոտողները պարզել են, որ արտանետումների բարձր մակարդակի համար պատասխանատու ընկերությունները, ինչպիսիք են նավթային ընկերությունները, ավելի հավանական է, որ հայտարարեն զուտ զրոյական թիրախներ: Սակայն վերլուծված բոլոր ընկերությունների միայն 38%-ն է ասել, որ իրենց արտանետումների կրճատումները կընդգրկեն բոլոր «Շրջանակ 3» արտանետումները: Շրջանակ 3-ի արտանետումները ներառում են ընկերության արտադրանքի վերջնական օգտագործման արդյունքում առաջացած արտանետումները, ինչը կարևոր գործոն է նավթ, գազ և ածուխ վաճառող ընկերությունների կլիմայական ազդեցությունը դիտարկելիս:
Թոմաս Հեյլին, Օքսֆորդի համալսարանի Բլավատնիկի կառավարման դպրոցի դոցենտ և զեկույցի համահեղինակներից մեկը, ասաց. Խելագարություն է, որ խոշորագույն ընկերությունների երկու երրորդը դեռ պետք է թիրախ սահմանի անցման համար, որը լավ ընթացքի մեջ է»:
Նա ավելացրեց. «Գնալով ավելի ու ավելի ցայտուն բացթողումները առաջացնում են այն հարցը, թե արդյոք խորհուրդներն ու ղեկավարությունը կատարում են իրենց աշխատանքը»:
Իր բացահայտումների թվում զեկույցը ցույց է տալիս.
• 702 ընկերություններ 2,000 ընկերություններից Forbes Global 2000-ը այժմ ունեն զուտ զրոյական թիրախներ՝ 417 թվականի դեկտեմբերի 2020-ից:
• Այդ 65 ընկերությունների 702%-ը ցույց է տալիս «անհանգստացնող անհասկանալիություն էական բաների վերաբերյալ», ինչպիսիք են չափվող ջերմոցային գազերի մասին տեղեկատվությունը, կամ որքանով են ընկերությունները մտադիր ապավինել անվստահելի «ածխածնի փոխհատուցմանը»՝ իրենց նպատակներին հասնելու համար:
• Զեկույցը ողջունում է զուտ զրոյական թիրախներ ընդգրկող ազգային օրենքների և քաղաքականությունների թվի կտրուկ աճը: Դրանք 10 թվականի դեկտեմբերին ջերմոցային գազերի ազգային արտանետումների 2020%-ի ծածկումից անցան մինչև 65 թվականի հունիսի 2022%-ը:
• Աշխարհի 900 խոշոր քաղաքներ դեռևս չունեն զուտ զրոյական թիրախ: Բայց թիրախ ունեցող նման քաղաքների թիվը կրկնապատկվել է՝ 115 թվականին 2020-ից հասնելով 235-ի։
Ռիչարդ Բլեքը՝ Էներգետիկայի և Կլիմայի փոփոխության հետախուզության բաժնի ավագ աշխատակիցը և զեկույցի համագործակիցը, ասում է, որ հաշվի առնելով Ուկրաինա Ռուսաստանի ներխուժումը և դրա հետևանքով գազի գների կտրուկ աճը, ավելի քան երբևէ կարևոր է, որ երկրներն ու տարածաշրջանները կրկնապատկեն կառուցվածքային գործողությունները՝ նվազեցնելու իրենց կախվածությունը հանածո վառելիքից:
«Հավակնոտ միջանկյալ թիրախները կենսական նշանակություն ունեն զուտ զրո ապահովելու և կուտակային արտանետումները սահմանափակելու համար: Բայց նույնիսկ մի կողմ թողնելով կլիմայական արտակարգ դրությունը, ռուսական ներխուժման պատճառով համաշխարհային հանածո վառելիքի մատակարարումների լուրջ խափանումը պահանջում է, որ երկրներն արագորեն կտրեն իրենց կախվածությունը», - ասաց Բլեքը: «Հստակ միջանկյալ թիրախները կարող են լուծում լինել ինչպես կլիմայական, այնպես էլ էներգետիկ ճգնաժամի համար. ապահովելով պաշտպանական բազրիքներ՝ արագացնելով հեռացումը հանածո վառելիքից»։
Forbes Global 2000 ցուցակում ներկայացված ոլորտների թվում հանածո վառելիքի ընկերությունները զուտ զրոյական թիրախների երկրորդ ամենաբարձր տոկոսն են ունեցել՝ ընկերությունների 49%-ով: Զեկույցի հեղինակները սրանից եզրակացրել են, որ «հեղինակավոր ընկերությունները մեծ արտանետումների հետքերով ավելի հավանական է, որ զուտ զրոյական թիրախներ դնեն, որոնք ունեն խորհրդանշական բնույթ՝ առանց դրանց հասնելու համար պահանջվող մանրամասն պլանների: Կամ վատագույն դեպքում՝ դրանք հարթ կանաչապատում են»։
Զեկույցը ներկայացվել է այն ժամանակ, երբ բնապահպանական, սոցիալական և կառավարման (ESG) պրակտիկան գտնվում է ավելի ու ավելի մեծ հսկողության տակ: Մայիսին, Tesla-ի գործադիր տնօրեն Իլոն Մասկը ESG-ին «խաբեություն» է անվանել. երբ էլեկտրական մեքենաների ընկերությունը հանվեց S&P-ի ESG ինդեքսից, մինչդեռ նավթային խոշոր Exxon Mobil-ը տեղ գտավ լավագույն 10-ում: Net Zero Tracker զեկույցը ցույց է տալիս, որ չնայած Exxon Mobil-ն ունի տարեկան ջերմոցային գազերի արտանետումների և զուտ զրոյական հաշվետվության մեխանիզմ, նրա ծրագրերից ոչ մեկը չի ներառում այն գազերը, որոնք թողարկվում են, երբ ընկերության արտադրանքն այրվում է: Եվ դա շուտով չի փոխվի. անցած ամիս Exxon Mobil-ի խորհուրդը դեմ է քվեարկել ընկերության Scope 3 արտանետումների կրճատման առաջարկին.
S&P-ի չափանիշների մասին գրելով՝ Միչիգանի համալսարանի Կայուն գիտության, տեխնոլոգիաների և առևտրի և բիզնեսի տնտեսագիտության պրոֆեսոր Թոմ Լիոնը, բացատրել որ ընկերությունների ESG-ի վարկանիշը նույնքան լավն է, որքան դրանք գնահատելու չափանիշները: Քանի որ S&P-ի ESG վարկանիշները հաշվի չեն առնում Scope 3-ի արտանետումները, Լիոնն ասաց. «Tesla-ն այնքան վարկ չի ստանում, որքան կարող էր, և Exxon-ը չի տուգանում այնքան, որքան կարող էր»:
Իր հերթին, Tesla-ն մինչ այժմ չի կարողացել կատարել նույնիսկ զուտ զրոյական արտանետումների խոստում, և հետագայում. չի հայտնում իր գործունեության որևէ մեկից արտանետումների մասին.
Net Zero Tracker-ի «Net Zero Stocktake 2022» զեկույցը կարելի է դիտել այստեղ.
Աղբյուր՝ https://www.forbes.com/sites/davidrvetter/2022/06/13/forbes-global-2000-firms-judged-alarmingly-weak-on-climate-plans/